FREE VILLAGE EERBEEK

Vergeten Pop Festivals deel 2
FREE VILLAGE 
13  en 14 september 1969

MEN HEEFT EEN IDEALISTISCH WERELDJE OP PAPIER GEZET
Eén van die landelijke dorpjes zoals er zovelen op de Veluwe zijn neergestrooid.
Eerbeek ligt tegen de Veluwezoom in de stedendriehoek Zutphen - Apeldoorn - Arnhem.
's Zomers is het een aantrekkelijk plaatsje voor toeristen; de plaatselijke VVV heeft hier en daar een bank neergezet en de hoofdstraat, de Loenenseweg opgesierd met van bloembakken voorzienen houten torentjes.
Als het geen zomer is zijn de ruim zesduizend bewoners op elkaar aangewezen.
Steeds meer stadsmensen gaan in Eerbeek wonen; er is een bungalowwijk in aanbouw.
De straten zijn breed en omzoomd met bomen, er zijn veel plantsoenen en plantsoentjes.
Eerbeek is een groen dorp, de belangrijkste bron van werk is de papierindustrie.

Eerbeek, krijgt vandaag en morgen een invasie te verwerken.
Vanaf zaterdag 10 uur tot zondagmorgen 10 uur is Eerbeek "Free Village".
Wijkplaats voor jongeren.
Dan vindt er een manifestatie plaats, die duizenden popfans uit heel Nederland naar dit rustieke dorpje zal trekken, dat dan zo rustiek niet zal zijn.

Op twintig plaatsen zullen aan huizen grote trossen luchtballonnen boven Eerbeek zweven.
De strenge verkeersborden zullen opgevrolijkt zijn met kleurrijke stukken karton.
De jeugd zal er 24 uur lang op vijf plaatsen constant worden beziggehouden, voor de ongeorganiseerde jeugd is dit maal iets prachtigs georganiseerd.
Eind vorig jaar is Free Village geboren in "Toet 103", het jongeren project van de Stichting Dorpshuis Eerbeek.
Plan was om Free Village in juni te houden.

Eddy Determeyer: Bert Jansen, een vriend van mij ontmoette ik voor het eerst in de lente van 1969, toen had hij in de beperkte kring van blues liefhebbers al naam gemaakt als 'de beste blues harmonica-speler van Nederland'.
We waren beide betrokken bij de voorbereidingen voor 'Free Village Eerbeek", een ludieke 24-uurs manifestatie die in september 1969 plaatsvond.
Bert, die toen leerling was aan de Arnhemse Kunstakademie, had de versiering en verlichting van het Gelderse dorp op zich genomen, ik de public relations.
(Nog steeds vind ik het jammer, dat één van mijn suggesties voor de aankleding van de omgeving, namelijk het beschilderen van de plaatselijke varkens en koeien, niet door de rest van de staf is overgenomen).
"Dat ligt te gevoelig bij de bevolking," meende men.
Helaas, twee weken voor het festival, verdween Bert Jansen; er uit gestapt.

Je zult Eerbeek zien opleven.
Gert van Driel, een van de personen die dit kunst- en vliegwerk op stapel heeft gezet.
"De laatste maanden heb ik niet stil kunnen zitten", zegt hij.
"Wanneer ik niet in de vrachtwagen zit, werk ik aan "Free Village".
Het gaat er om spannen."
Naast zijn werk als chauffeur was hij druk met het management van Straight Flush, een 10-mans soulband.
Als oefenruimte werd een gedeelte van de garage ingericht.
Daar kwamen zoveel mensen een kijkje nemen dat we die ruimte wat gezelliger zijn gaan maken.
Iedereen nam wat meubilair mee, we timmerden er een bar in en nu is die garage een druk bezocht jeugdcentrum.

Begin 1968 liet Gert vier beatgroepen naar Eerbeek komen, waaronder Blues Dimension. "Alleen die band vroeg al 600 gulden. Ik had maar 40 gulden op zak, dus ik kneep hem als een oude dief. Maar er kwamen 600 mensen op af, dus daar rolden we goed uit.

Daarna hielden we geregeld muziekavonden in hotel Nijk.

Dat ging tot nu toe van een leien dakje.

Bijna alle bekende Nederlandse popgroepen hebben in Eerbeek gespeeld.
En dan nu "Free Village".
"In het begin keken de mensen hier vreemd tegen Free Village aan.
Maar wanneer je tekst en uitleg geeft en je vraagt of ze mee willen werken, dan draaien ze helemaal bij". 
De organisatie zal geen rooie cent verdienen aan de manifestatie.
We doen al het werk voor noppes. Liefdewerk zullen we maar zeggen.

Men ging praten met de stichting voor sociaal-cu1tureel werk Hellendoorn/Nijverdal, de Hengelose stichting voor buurt -en clubhuiswerk, de stichting 't Klokhuis te Rheden, de stichting voor sociaal cultureel werk Deventer en de Provadya-? groepen uit Arnhem, Deventer, Hengelo en Utrecht.
Het feest in juni kon niet doorgaan: te weinig tijd van voorbereiding.
September werd de nieuwe datum.

Het aantal medewerkers en adviseurs werd uitgebreid, het programma kwam rond.
Alsmede het altijd moeilijke punt van de financiën.
De begroting beloopt een bedrag van f 45.000,-.
Als er zaterdag en zondag 4500 een tientje betalende bezoekers komen, zit de organisatie goed.
De grote man achter het project, Wim Smids (25), verwacht er 7 à 8000 en als hij iemand van de belangrijkheid van het project moet overtuigen, heeft hij het al gauw over 10.000 bezoekers.

Wat vinden deze bezoekers zaterdag en zondag in Free Village?
De meesten van hen zullen waarschijnlijk het grootste deel van hun tijd doorbrengen in een van de grote (32 x 40 meter) - 1400 m2,  tenten, die woensdag en donderdag zijn verrezen op een braakliggend stuk grond op het nieuwe sportterrein.
Een etmaal lang zullen daar non-stop 22 van Nederlands beste en meest bekende groepen optreden, waaronder: Blues Dimension, The Outsiders, Brainbox, The Swinging Soul Machine, The Zipps, The Motions en Shocking Blue.

Shocking Blue

Tijdens de show van de Zipps zullen de dichters Johnny the Selfkicker, Jules Deelder en Peter Schilperoort, hun "Pop & Poetry Acts" opvoeren.
De lichtshows worden verzorgd door Bunk Bessels en de NATU uit Rotterdam.
Er is bewust geen buitenlanse groep geprogammeerd vanwege de vele teleurstellende ervaringen elders op popfestivals.
Het blijkt heel normaal dat een groep niet of te laat arriveert of zich op andere wijze niet aan haar contract houdt.

Het tweede onderdeel van Free Village is de picknick-plaats aan de Doornweg.

Plaats nummer drie is zaal "Nijk" (Loenenseweg) centraal in het dorp, waar experimentele activiteiten zijn te zien en te horen: Fashion Bewegings Tejater, Pieps hofleverancier, Nederlands mimecentrum, De Toneelschuur, bekent van het Electric Center, Paulien de Groot, Henno eggenkamps De Grote Boze Wolf, Wit Theater samen met The Dream, Bewth en Han Bennink en Misja Mengelberg. Ook dichters als Johnny The Selfkicker, Jules Deelder en Hans Verhagen zijn aanwezig. Einstein brengt een electronische act.

In het Dorpshuis, aan de zuidkant van het dorp, verzorgt cineclub Hengelo een gevarieerd programma van experimentele teken- en slapstick films en films met o.a. Wild West, Horror en the Kids. Cineasten Piet Verdonk en Frans Zwartjes zullen hun eigen producten presenteren, en men kan een explicateur van stomme films in actie zien
Ondanks een officiële toezegging komt de maagdenhuisfilm "De Vrije Maagd" niet naar Eerbeek.
Ook richt de AVRO er een provisorische radiostudio in, waar iedereen aan de opnamen kan meewerken.
De TROS komt er radio opnamen maken, "Achter het Nieuws" komt, de NCRV (Twien, 3 oktober) komt en Teleac hoopt er stof te verzamelen voor de nieuwe TV serie "Maatschappijverkenningen".

Tussen het Dorpshuis en de grote poptenten, aan het plantsoen aan de Volmolenweg zal een grootse informatie markt staan.

Meer dan 50 stands, variërend van defensie tot dienstweigeraars, van kunst tot kitsch en van politieke partijen tot drugs, zullen iedere belangstellende informatie verschaffen.
Onder andere kunstenaars Nicolette en Jacques Maagendans (Free Art), Trog Art, Arie de Koff en Piet Hoefsloot zijn aanwezig.
Ook de Real Free Press, Holland Hapt en Omroep 2000 zijn daar te vinden.

Op plaatsen her-en-der over het dorp verspreid is op onregelmatige tijden ook nog het een en ander te doen.
Men kan solderen, schilderen en stellages bouwen.
Men kan zijn mening kwijt in de "Free Village Newspaper", men kan gebruik maken van het gratis openbaar vervoer.

In het dorp staan zes beschilderde zeskantige schuttingen en zes totempalen.
Verder zal Eerbeek zelf tijdelijk herschapen worden in een reusachtig environment.
Over het dorp verspreid vindt men rook- licht- en schuimsculpturen, grote kartonnen kubussen die als vreemde zerfstenen van een ludieke ijstijd overgebleven zijn en agressie-objecten van Franklin Aalders.
Kriskras daartussendoor rijden tractoren met grote platte aanhangwagens, waarop men zich van het ene naar het andere kan laten vervoeren.
Op een van die wagens zal een compleet koffiedrinkend gezin televisie zitten kijken.
Alles is mogelijk.

In het eerste persbericht staat iets over het waarom?
De ontwikkelingen in de pop-avant-garde zijn voor buitenstaanders nauwelijks bij te houden.
Nog slechts een jaar geleden golden "multi-media-sjoo" en "love in" als het non plus ultra van de hippe scene.

De laatste tijd zijn duidelijk andere trends waar te nemen.
Enerzijds is er een grotere politieke bewustwording zich aan het uitkristalliseren, anderzijds komt het meer en meer voor, dat het hippe volkje de grote stad, inclusief de pop tempels ontvlucht om te trachten, door middel van grootscheepse picknick's het verloren gegane contact met de natuur te herstellen.
Free Village zal een doelbewuste poging zijn, enkele van de laatste tendenties in de popwereld te belichten. Daarnaast hoopt free village een eigen bijdrage te kunnen leveren aan de ontwikkelingen binnen deze subcultuur".

Wim Smids: "Het is een wijkplaats voor minderheden, denk aan de vrijplaatsen in de middeleeuwen.
Free Village biedt heel duidelijk een alternatief voor het cultureel gebeuren, de leeglopende schouwburgen, bioscopen en biljartverenigingen.
Het gaat in Free Village om het niet-gebonden element van de mensen.
Je kunt hier in alle vrijheid kiezen.
Het is een groot gebeuren, dat ook op kleinere schaal mogelijk moet zijn.
Het is voor ons een experiment, geen eindstation.
Wij willen de mensen niet overtuigen, de vrijheid van voorkeur blijft vooropstaan"

Verwacht Wim Smids moeilijkheden?
"Nee, ik verwacht geen gedonder.
Alles is met de politie overlegd, al weet je nu natuurlijk niet, wat het maximale samenwerkingsvermogen met de politie is.
Als we het weer tenminste mee hebben, dan wordt het een ontzettend vredige toestand".

Op een stukje papier, in de met stapels papier overladen centrale in het dorpshuis, een uitspraak van Wim Smids: "Deskundigen hebben veel vormen van het vroegere jeugdwerk onderzocht en doodverklaard, wat wij doen is niet alleen onderzoeken wat er van het jeugdwerk nog over is, maar vooral welke jeugdcuUuur nu levend is en wat daarin de mogelijkheden zijn.
Vandaar een manifestatie als Free Village".

Wim Smids, die vanaf dinsdag onafgebroken op het dorpshuis vertoeft, heeft niet alleen alle mogelijke medewerking uit de pop- en undergroundwere1d gekregen: de gemeente, industrieën, kerken, middenstanders, en bevolking hielpen hem ook.
Vooral de Dienst Gemeentewerken heeft hem goed geholpen.
"Hoe dichter het feest nadert", vertelde hij, "hoe meer de bevolking van Eerbeek haar aarzeling lijkt te hebben overwonnen.
Het is een algemeen volksfeest geworden". 
Volksfeest, totaal-gebeuren, popmanifestatie, ludieke speelplaats, environment, subculturele leefruimte of hoe men Free Village ook wil noemen, het doet er allemaal erg weinig toe.

Feit is, dat de stichting dorpshuis Eerbeek te zamen met een hele groep andere instanties, clubs of mensen een idealistisch wereldje op papier heeft gezet, dat zaterdag en zondag harde werkelijkheid moet worden.

ZATERDAG
Op de markt staan bijna vijftig kramen, waarin de kooplieden een beroep doen op de interesse van het talrijke publiek.
Voor de tentjes van de kunstenaars is veel belangstelling, evenals die van verkopers van moderne tijsschriften en grammofoonplaten.
Bij de zeven stands van politieke partijen en werelshervormers wordt fel gediscussieerd.
Baardige jongemannen en fraai uitgedoste jongedames slenteren barrevoets door het marktgewoel, eten druiven uit een plastic zak en luisteren glimlachend naar de Gospel Voice van het Leger Des Heils. Kinderen en volwassenen vermaakten zich kostelijk bij de tuutkar, waar zij naar hartelust konden boetseren en schilderen. Tegen acht uur 's avonds was alles leeggekocht, zowel de politieke informatie van CHU, ARP, PvdA, CPN, PSP en D66, als de te koop aangeboden condooms. Het plein lag enkelhoog bezaaid met lege verpakkingen, folders en plastic - omwonenden vonden er zondagochtend geen spoor van terug.
Alles werd in de nacht opgeruimd.
Jongelui zijn druk bezig met het inpakken van bomen, gadegeslagen door verbaasde buurtbewoners.

Bij de ingang naar de tenten moet iedereen zijn toegangsbewijs laten zien.
Het document wordt voorzien van een stempel, evenals de hand of pols van de bezoeker.
Je mag zelf uitzoeken waar de stempel komt te staan.
Een meisje wil er één in haar decolleté.
Ze is er zo trots op, dat ze de hele dag de bovenste knoopjes van haar blouse open laat staan.

In Tent 1 heeft net Les Baroquesgespeeld.
Iedereen loopt nu naar de tweede tent, waar Set Money zal optreden.
Deze jongens zijn te laat en het publiek moet drie kwartier wachten voordat ze beginnen.
Een opnameploeg van de TV krijgt de zenuwen, want op deze manier loopt het hele schema in de soep.
Datgene wat Set Money dan tenslotte laat horen is wel hard, maar behoord niet tot het betere werk.

Daarvoor moeten we wachten op Groep 1850 uit Den Haag.
De leden van deze groep brengen een fascinerend programma, dat twee uur duurt.
De tweeduizend bezoekers van tent luisteren gespannen naar de opwindende klanken.
De gitarist raakt zo opgewonden dat hij dit wil afreageren op één van de versterkers.

Met tuitende oren wordt het programma bestudeerd.

In hotel Nijk is een optreden van Wittheater en Dream met de ratten en pauwen.
Van de ratten en pauwen naar de picknickplaats.
Hier is het niet druk.
Dat komt doordat dit enigzins buiten de route valt.
Macro-biotiek-specialist Mike Lorsch uit Amsterdam heeft om zeven uur al zijn macro-biotische maaltijden verkocht.
Voor deze maaltijden gebruikt hij uitsluitend graansoorten die niet chemisch behandeld zijn of geteeld op kunstmest.

Op de picknickplaats aan de Doornweg sloegen de 35 gitaristen van het Utrechter Folkcenter hun eerste accoorden aan.

The Outsiders

Het wachten is op de premiere van de Maagdenhuisfilm.
Deze rolprent zou al een keer of drie elders in het land in premiere gaan, maar om allerlei redenen is dat steeds weer uitgesteld.
Vandaag gaat het ook weer niet door.
Om opheldering gevraagd zegt Eddy Determeyer dat de kopie, die in Eerbeek zou worden vertoond, nog niet helemaal klaar is.

Om acht uur betreden The Zipps het podium in tent 1, kort na het optreden van The Outsiders. Het effect van de muziek wordt versterkt door een perfect uitgevoerde lichtshow, die met geen pen is te beschrijven.
Grillig gevormde kleurenprojecties en razendsnel aan- en uitflitsende schijnwerpers maken van het optreden van The Zipps een fascinerend gebeuren.
Tijdens de show voeren Johnny The Selfkicker Jules Deelder en Peter Schilperoort hun "Pop & Poetry" acts op.
Johnny was weer aardig op dreef.

In een bloedhete en tjokvolle zaal in hotel Nijk geniet een voornamelijk jeugdig publiek van het bewegingstheater Bewt en van de freejazz van Han Bennink, zo te horen de drummer der drummers, die voortdurend zijn hoofd afwent, van zijn eigen lawaai.
Misja Mengelberg, als vanouds kromgebogen over zijn piano, en de onverwachte gast: de Amerikaanse trompettist Don Cherry, vrolijke uitdrukking op zijn gezicht, vrolijke invallen op zijn blaasinstrument.

Om middennacht vertrekt iedereen naar de twee tenten waar tot zondagochtend 10 uur een non-stop popshow wordtgehouden.
Op het terrein om de tenten hebben tallozen bivak gemaakt.
Rond de tenten hangen dampen van wierook, hasj en marihuana.
Er wordt stevig gerookt en niemand stoort zich daaraan.
Honderden liggen in en buiten de tenten te slapen.
Binnen is het warmer, maar buiten stinkt het niet.
Van de keiharde muziek schijnen de slapers geen last te hebben.

Groep 1850

De liefhebbers van Rob Hoeke verzamelen zich in tent 1.
Rob komt niet.
In zijn plaats speelt Blue Planet.
Het programma is nog lang niet afgelopen.
Er zijn nog optredens van The Motions, Brainbox, Maddox, Moan Nightmare, The Swinging Soul Machine, Shocking Blue en The Bintangs.

Het begint alweer licht te worden.
Veel bezoekers die met de auto zijn gekomen gaan weer weg.
De hoogtepunten van het programma zijn voorbij,
Langzamerhand komt het eide van de marathonshow in zicht.
"Eindelijk", zeggen alle mensen die bij de organisatie betrokken waren.
Dan is het 10 uur, in tent 1 versterven de laatste accoorden van moan Nightmare.
In slaapzakken gewikkeld vertrekken degenen die het tot het einde hebben volgehouden.
De mensen van de opruimploeg vullen de eerste containers met afval.

Terugkijkend was het een ontspannend genieten van serieuze en minder serieuze culturele manifestaties, van prachtig nazomerweer en van elkaars gezelschap.

Zij kregen die vrijheid ook, dankzij de organisatoren en dankzij de Eerbekenaren, die evenals de meestal bont uitgedoste gastenterugzien op een bijzonder geslaagd weekend.
Van de politionele voorzorgs- en bewakingsmaatregelen heeft niemand iets gemerkt.
De negen man sterke hondenbrigade heeft in de bosjes achter de tenten niets anders gedaan dan de honden uitlaten.
Voor de organisatoren is het een verademing geweest.
Men was erg enthousiast.
Er deden zich geen problemen voor, alles verliep even vredig als voortreffelijk, kortom: "Free Village" Eerbeek was een dorp, vrij van zorgen.

Volgend jaar weer?
Coördinator Eddy Determeier:
"Ach nee, zoiets kun je maar één keer doen".

FOU YOUNG HIGH

Vergeten Pop Festivals deel 1

FOU YOUNG HIGH
Zwolle, 23 februari 1968

Zwolse raad stelt voormalige kerk beschikbaar voor beat-feest.

ZWOLLE - Het merendeel van de Zwolse gemeenteraad heeft zich maandagavond achter het voorstel van B.en W. geschaard om op 23 februari de voormalige Bethlehemkerk beschikbaar te stellen voor voor een beatfestival.
Dit feest, dat door de jeugdgroep Le Fou wordt georganiseerd en het Fou Young High festival wordt genoemd, wordt van 20.00 uur tot 8.00 uur gehouden.

Alleen drie leden van de PCC fractie en de Boerenpartij-afgevaardigde E. W. Put maakten bezwaar.
Het PCC-raadslid, mevr: H. W. Zuylen-Lammers zei, dat veel mensen in Zwolle aan deze kerk een wereld van 'herinneringen' bewaren en dat zij bang was, dat bij een beatfeest niet de gepaste piëteit ten opzichte van de graven die zich in de kerk bevinden in acht wordt genomen.
De heer E.W. Put merkte namens de Boerenpartij op, dat veel mensen zich eraan zullen ergeren, dat er een beatfestival in dit gebouw zal worden gehouden.

Burgemeester drs. J. A. F. Roelen onthulde de overwegingen die hebben geleid tot het besluit van het college geen bezwaar te maken.
Het gebouw heeft zijn oorspronkelijke functie al lang verloren, zei hij.
De Nederlands Hervormde Kerk heeft vijf jaar geleden het gebouw voor een gulden verkocht aan de gemeente.
Voor bet orgel betaalde de gemeente fl. 50.000 gulden.
B. en W. menen, dat nu door de functie als kerkgebouw een streep is gezet en dat de herinnering eraan de doorslag niet meer mag geven.

Fou Young High in Zwolle

De Zwolse jeugdgroep Le Fou heeft de organisatie op zich genomen van een festival, dat in Nederland slechts te vergelijken valt met "A Flight to Lowlands Paradise", onlangs te Utrecht in de Margriet hal gehouden.

Cuby and The Blizzards

Dit festival, de Fou Young High, zal 23 februari in de Bethlehemkerk te Zwolle plaatsvinden.
Het kerkgebouw stamt uit de middeleeuwen en is na een bewogen gemeenteraadsvergadering voor dit doel ter beschikking gesteld aan de Le Fou-groep.
De organisatoren hebben spontane medewerking gekregen van Bunk Bessels, de organisator van de Utrechtse "Flight".
Hij zal zorgen voor de lichtshows, welke ook te zien waren in de Margriethal.
Vanaf een midden in de kerk te plaatsen regietoren, zullen de vloeistofprojecties, filmstrips, comics en andere lichteffecten op de pilaren en muren van het oude interieur geprojecteerd worden.
Door de aard van het gebouw zal dit een wonderlijke aanblik geven.
Op twee podiums zullen de hele nacht door activiteiten ontwikkeld worden, met o.a. de volgende groepen:
Cuby + Blizzards, The Living Kick Formation met een twee uur durende psychedeliese show, The Clungels, Blues Dimension, Truce, Stage Movement, Full House en groepen waar nog besprekingen mee gaande zijn.
Verder een experimentele jazzformatie, een volksdans/muziek-ensemble uit Hengelo, de action-painter Joop Stolk uit Rotterdam, de kunstsmid Veltien met lasapparatuur, de vrolijke boer uit Kampen Jan van d'Iesseldiek, Blues Pik, een experimentele groep van de VIPP uit Deventer, de dichters happening met Simon Vinkenoog, Peter Schilperoord e.a., de magiër Joop Pellinkhof, een draaiorgel, een concert op het kerkorgel, een dames dansgroepje, etc.
Dit alles zal zich afspelen in een met wierook gevulde ruimte vol kleur en beweging.

Het doel van de manifestatie is: Oost-Nederland te ontsluiten voor deze nieuwe vorm van bezig zijn.
Ervaringen met soortgelijke manifestaties in Amsterdam en Utrecht hebben volgens de organisatoren geleerd, dat er onder de aanwezigen (geïnspireerd door de speciale sfeer) eigen happenings gaan ontstaan.
Hierdoor worden mogelijkheden geschapen om tot optimale communicatie te komen en om gebruik te maken van de in iedereen latent aanwezige creatieve en ludieke gaven.
Ter stimulering van dit verschijnsel worden er paint-in-wanden opgesteld en marktkraampjes, waar tegen geringe vergoeding allerlei attributen verkrijgbaar zijn.
Tevens zal deze popmarkt ingericht worden voor de verkoop van buitenlandse en Nederlandse underground bladen, affiches. serpentines, fruit, bloemen, verfrissingen etc.
Het entree-bewijs, dat tevens ais consumptiebon dient, kost fl. 7,50.
Een bedrag, waar de vermakelijkheidsbelasting bij is inbegrepen.
Het te verwachten (geringe) batig saldo zal aangewend worden ter stimulering van het Zwolse jeugdwerk, waarbij men denkt aan een UFO-club en de uitgave van een tijdschrift.
Het festival is voor iedereen toegankelijk, onder het motto:
"Ga er eens een nachtje tussenuit met Fou Young High". 

FOU YOUNG HIGH, Zwolle, 23 februari 1968

Cuby and the Blizzards slingeren hun geweld door de wierookmist naar de indolente massa.
Spreken met elkaar kan niet.
De galm van de kerk is verschrikkelijk.
De massa drinkt zijn consumpties en wacht.
Nog steeds, want de FOU YOUNG HIGH-popshow is dan al anderhalf uur aan de gang.
Voor het eerst is er iets dergelijks buiten de randstad.
En de aanwezigen weten eigenlijk niet zo best wat ze daar mee aan moeten.
Toen hebben ze maar broodjes gegooid naar Johnny the Selfkicker die om half negen op het podium was geklommen
(Johnny the Selfkicker staat voor u, een genie!).
Om 8 uur 's avonds was het allemaal begonnen.
Truce, uit Utrecht, speelde voor een 600 blije vogels de ouverture in de voormalige Bethlehemkerk in Zwolle, de plotseling tot popcity van de provincie gepromoveerde stad.
Truce - Guus Willemse (21):
„Ze staan er wat vreemd tegenover.
Ze zijn bang geloof ik."
Ethnomusicoloog Wouter Swets:
Ik vind het heel leuk. Maar er is één punt: dat één orkest de hele boel overstemt, is er ook
Hij speelt Balkanmuziek op zijn accordeon, geassisteerd door een tapan (soort trommel) en een Macedonische doedelzak.

Las-show
Daar is meneer Veltien. Hij geeft een las-show.
Non-stop last hij door, tot diep in de nacht.
Af en toe komen een paar fly-highers kijken.
De massa wacht maar.
Ook Cuby kan daar maar weinig aan veranderen.
C+B - Herman Brood:
"Ik vind dit gewoon wel goed voor een stad als Zwolle."
Verder nog wat C+B informatie: een nieuwe elpee.
Die komt in april.
Volgende maand een tournee naar Duitsland en een optreden op de Frankfurter Messe.
Dichter Richard Bergman, ex-Groninger, thans woonachtig in Enschede verkoopt door hem samengestelde dichtbundeltjes: Gods Only Pupil, of de lotgevallen van 'n zwartgekeken familie tijdens de drooglegging van de Verenigde Staten van Amerika in de jaren dertig.
De Zwolse wethouder voor Cultuur en Onderwijs, de heer Witvliet is ook even in de kerk.
"Als oudere begrijp je dit niet.
Het is naar mijn smaak veel te passief."
En de jongen met de Vietcongvlag!
Ik loop met de Vietcong vlag op mijn rug, omdat ik anders verraad pleeg aan de revolutie, als ik 't niet doe) noemt zich Alex, hij komt uit Twente:"Ik ben hier om mezelf te ontwikkelen. De lichtshow: fantastisch; Simon Vinkenoog (die toen nog niet was opgetreden) een zemel. De muziek valt me tegen, de sfeer is goed, ondanks het gezemel.

Clungels
Tegen elf uur beklimmen The Clungels uit Amsterdam het podium.
Zij zijn de eersten die door hebben dat je in deze kerkruimte met nu ongeveer 1500 mensen je versterkers niet helemaal moet opendraaien.

The Clungels

Daardoor voor deze kerk een echt wel fijne sound.
Met hun laatste nummer, "Hey Pretty Baby", (waarvoor ze gebruik maken van een viool, een blokfluit, een rammelaar, een afwasbak met servies een mondharmonica, tamtam, enz.) speelden ze een van de beste pop-nummers van de hele Fou Young High-show.
"Hey Pretty Baby" staat ook op hun nieuwe elpee, die waarschijnlijk in mei op de markt komt.
The Clungels over Fou Young High: „Niet sfeervol".
„De ruimte is te klein. Het is wel goed bedoeld, maar het komt allemaal een beetje verkeerd uit."
„Wel erg belangrijk", „mee doorgaan."
Terwijl sinds middernacht de Zwolse groep Blues Dimension met oorverdovend kabaal, gesteund door de dansgroep Kunst baart Kracht, speelt, (Evert v.d. Bijl, manager van de Clungels: „Kan jij nou horen wat ze zingen? Misschien zingen ze wel doppertjes met gebakken aardappelen.
Maar ik versta er niets van"), schieten wij een rechercheur aan die speurend door de kerk dwaalt.
„U bent rechercheur?" „Dat zeggen ze." „Wat zoekt u hier?" 
Rechercheur: „Wat hier gebeurt interesseert ons niets. Wij zoeken hier niets.
Alleen als er wat gebeurt. Tot nu toe is het wel gezellig." 
Om 0.12 uur lopen wij commissaris I. Bergsma van de Zwolse politie tegen het lijf.
Hij was destijds betrokken bij het in beslagnemen van de boot van Le Fou, de jeugdgroep, die nu deze manifestatie organiseert.
„Ik vind het leuk, maar lawaaierig", zegt de commissaris.
En terwijl hij wegloopt, op zoek naar zijn zoon, „die hier ook meeloopt, is er een klein vechtpartijtje tussen twee aangeschoten lieden".
Langs de wanden aan weerszijden van de kerk liggen vrijende paartjes.

Degenererend
Gerdien de Boer 18 („ik word 19") deelt foldertjes uit.
„Dat is Christus de Verlosser. Wil jij hem aannemen?".
„Ik vind dit degenererend voor de mensheid", zegt Gerdien, terwijl ze kijkt naar de menigte, die staat en soms een beetje wiebelt op grafstenen uit 1631 of uit 1577.
„Ze zijn vergeten wat eens Christus heeft gezegd." „Die blaadjes deel ik uit, omdat ik van Jezus houd en het aan iedereen wil vertellen."
Rix Wierenga (20) komt uit Groningen. „Wat zal ik zeggen? Ik vind het eigenlijk niet zo leuk.
Mensen irriteren mij. De dia's vind ik wel mooi."
Om 1.15 uur is de menigte duf en moe.
Men wacht op Simon Vinkenoog.
Jac de Heis (23) komt ook uit Groningen. „Grandioos festijn", zegt hij.
En daar is Simon. Hij gaat op het podium staan, onder het orgel, anno 1826.
„Laat je door niemand ooit belazeren", roept Simon Vinkenoog.
"Er is een nieuwe wereld die alleen kan worden geïnspireerd door kunstenaars." 
Simon Vinkenoog zegt gedichten, tussendoor doen mindere grootheden hetzelfde.
Het dichtersoptreden is afgelopen.

FOU YOUNG HIGH
Vrijdagavond 23 februari 1968 20.00 uur, Zwolle.
Op het gebouw waar deze popshow plaats vond een bordje: „Voormalige Bethlehemkerk, voorheen behorende tot Bethlehem- of Regulierenklooster; bouw aangevangen begin 15e eeuw".
Binnen: wierook, kou, twee podia. In het midden een hoge ijzeren stellage, de lichttoren.
Conclusie van het popfeest: publiek moet wennen.
Daarom meer van die shows buiten de randstad.
Je moet eraan wennen, tot je zelf mee kunt doen.
Hoera! Hierbij INSIDE-INFORMATION.
Daarvoor waren we daar.

Stage
Nu doedelzakmuziek op twee fronten.
Nog steeds onverminderde lichtshow, dia's van vloeistoffen, filmpjes.
Dan komt Stage Movement uit Arnhem.

Ongeveer tegelijkertijd begint op een ander podium Art. 461 uit Wolvega te spelen.
Art. 461 speelt het hardst.
Maar ook het best?
D. van der Veen (20), manager van Art. 461 zei later:
„Vanavond kreeg ik een aanbod voor een single.
Nee, de maatschappij mag ik niet noemen.
Ik moet kiezen tussen een elpee of een single in augustus bij twee maatschappijen." 
Art. 461 gaat vanaf volgend jaar juni volledig full-prof spelen.

Stage Movement is een schoolbandje. Met een heel beperkt repertoire.
Maar de manier waarop solo-gitarist Jouk Malser (17) "Hey Darling" van Spencer Davis speelde belooft wellicht meer.
Om 4.15 uur begint een zestal oudere heren met flesjes te gooien.
Ze trekken naar het artiestenkamertje en tuigen daar een dichter en een gitarist af.
Peter Schilperoord, de 23-jarige organisator, springt op een podium en vraagt de politie in de zaal om assistentie.
Ofschoon er rechercheurs in de kerk rondlopen, reageren zij niet.
„Er was geen reden tot ingrijpen", zei de Zwolse politie later.
De vechtenden kunnen tenslotte buiten de kerk worden gezet.

4.35 uur. The Living Kick Formation, een van de beste popgroepen uit ons modderlandje.
Die faam maken ze volledig waar.
Op het podium bewegen een paar meisjes van Kunst baart Kracht wild met hun geluiden mee.
Het einde van Fou Young High: action-painter Joop Stolk.
Met begeleiding van The Living Kick schildert hij, met z'n handen op een groot wit doek.

Thema

Living Kick Formation

5.30 uur. Fou Young High is afgelopen.
stand by, fly high, hadden we gedacht.
Maar het was nog niet eens een Flight to Lowlands, zoals in Utrecht enige tijd geleden.
Bij die manifestatie rustte de gehele organisatie bij Bunk Wessels.
Hier verzorgde hy de lichtshows.
En Bunk gaat door op dit thema.
Op 29 maart, „A wonderful dream in happiness", in Tivoli in Utrecht.
„In alle hoeken van het land moeten dit soort manifestaties komen.
Dit keer liep het uit de klauwen, omdat het publiek zich teveel overgaf aan de drank in plaats van aan het gebodene."

Fou Young Home
Zaterdagmorgen 6 uur.
De Zwolse stationschef kijkt nog wat slaperig, maar vooral verbaasd.
In zijn station bevinden zich een goede honderd Fou Young High-gangers op thuisreis.
Zij wachten op de eerste treinen, die pas tegen 7 uur gaan rijden.
De meesten zitten tegen de muren van de stationshal.
Een groot deel van hen heeft het moede hoofd laten hangen en slaapt.
Was Fou Young High niet voortdurend even vermakelijk, vermoeiend was het in ieder geval weL

De vooraanstaande Zwollenaren, die in de zeventiende en achttiende eeuw in de Bethlehemkerk werden begraven, hebben zich  op vrijdag 23 februari waarschijnlijk in hun graf omgedraaid.
Na het Amsterdamse 'Hai in de RAI', en de Utrechtse 'Flight', heeft Zwolle haar Fou Young High festival gehad.

Na een rumoerige raadsvergadering mocht de informatieve jeugdgroep 'Le Fou', die wordt aangevoerd  door de 23-jarige Peter Schilperoord, de Bethlehemkerk, het oudste bouwwerk van Overijssels hoofd stad huren voor vijf tientjes.

Van 's avonds acht tot zeven uur in de morgen duurt het popgebeuren dat de pretentie heeft 'groots' te zijn.
En ze zijn er met z'n duizenden.
Acht meer en minder bekende beatgroepen doen verschrikkelijk hun best.
Er wordt brood en fruit gegeten, bier gedronken, gedanst.
Om twaalf uur vinden vijfhonderd aanwezigen het welletjes en zij verlaten het duistere en kille kerkgebouw.
De fut is er een beetje uit.
Alleen de lampen op het podium in het midden floepen nog steed aan en uit.
Lichteffecten weet je wel.
O ja, en op de muren verschijnen steeds opnieuw immense zeepbellen: vloeistofprojecties van Bunk Bessels, de man die de Flight in Utrecht ook al organiseerde.
Onderaan de regfietoren zijn van planken en kruispoten kraampjes gemaakt, waar binen -en buitenlandse undergroundbladen, affiches, limonades in plastic bekertjes, belegde broodjes, sinaasappelen en bananen, serpentines en bier worden verkocht. Ondanks activerende pogingen van de organisatoren ontstaan er geen happenings.
Het blijft bij wat hossen op beat-klanken.
Verder is de menigte totaal passief.
En van de volgens de leiding beslist aanwezige kreatieve en ludieke gaven is niets te merken.
Het gekke is dat de meesten het feest toch leuk blijken te vinden.
'Maar ja', merkt een jongen nadenkend op, 'Wij noorderlingen springen nu eenmaal niet zo gauw uit de hand; wij blijven onszelf'.
Echt vervelend wordt het even als Johnny the Selfkicker ten tonele verschijnt.

Kunst baart Kracht

Terwijl hij uit eigen werk citeert spatten etenswaren zoals broodjes en fruit uiteen tegen de muur achter hem.
Toch nog een geringe happening dus.
Na sluitingstijd der Zwolse cafees om een uur of half drie dreigt het nog even stuk te lopen.
Een aantal aggressleve veertigers komt de kerk binnen, de controle is allang naar huis.
Hun greep naar de macht mislukt.
De jeugdige meerderheid wijst hen de deur.
En ze gaan.
Wanneer de groep 'Blues Dimension' het podium beklimt, laait het enthousiasme weer wat op.
Maar dat kan ook best gelegen hebben aan het dames dansgroepje Kunst baart Kracht, uit Amsterdam.
De menigte is helemaal niet meer te houden wanneer Peter Schilperoord aankondigt, dat Phil BIoom zal komen.
Maar Phil komt niet.
Simon Vinkenoog is er wel.
Hij doet in de verte iets vaags en wordt nauwelijks door het publiek opgemerkt.
De vloer van de kerk blijft niet schoon het wordt steeds smeriger.
De plavuizen zijn nat en glad van het condenswater.
Er ligt veel afval.
Bij de ingang van de kerk staat nog steeds kunstsmid Veltien.

Peter Schilperoort

De man draagt een pak, dat hij heeft beschilderd met zilververf; heel fraai.
Zijn grote bos haar heeft hij in staartjes samengebonden.
Hij heeft het erg druk met het aan elkaar lassen van ijzeren staven.
Iedereen, die het waagt te dicht bij hem in de buurt te komen, gooit hij met water.
Ook is er een man, die de ganse nacht met een heuse doedelzak voor de buik door de kerk huppelt.
En nu we het toch over muziekinstrumenten hebben, mogen we de grote accordeon, die door een klein mannetje getorst wordt, niet vergeten.
Het publiek loopt interesseloos rond.
De grote Bunk Bessels van de 'Flight' zegt erover: 'Voor mij is het feest geslaagd door de goede wil van de organisatie. Het is uit de hand gelopen; maar dat ligt aan het publiek. Ze hebben zich teveel overgegeven aan de drank en te weinig aan het gebodene'.
Maar de pils was toch ook geboden, of niet soms?
Als je het ons vraagt was de hele Fou Young High één brok anti-carnaval.
En dat noemen ze dan pop-gebeuren.

Persoonlijke herinnering van een bezoeker:
Tja, dat popfestival. uiteraard ben ik daar geweest.
Ik zat toen in het derde jaar van de detailhandelsschool en ben ik met een paar kornuiten van de school daar naartoe geweest.

Zwolle zag met name uit naar de clash tussen het Zwolse Blues Dimension, de trots van Zwolle en Cuby and the Blizzards.
Geen idee of onze Herman daar toen in speelde.
Uiteraard vonden wij in Zwolle dat Blues Dimension Cuby van de mat speelde.
Feit is wel dat Blues Dimension later ophield te bestaan omdat de musici, Herman van Deinum en Hans Lafaille werden ingelijfd bij Cuby.
Het was een groot feest, zoiets hadden we uiteraard nog nooit meegemaakt in Zwolle.
Het fijne staat mij ook niet meer bij, toen waarschijnlijk ook niet vanwege forse alcoholinname.
Mijn ouders vonden mij en mijn kornuiten de volgende morgen op de huiskamervloer, slapend.

Grappig dat er zo moeilijk werd gedaan over de kerk c.q de graven.
Die waren uiteraard al eeuwenoud en daar was al een paar eeuwen overheen gelopen door kerkgangers.
De Broerenkerk in Zwolle is tegenwoordig, net als een kerk in Maastricht een boekhandel.
De kerk van het festival is, zag ik recent toen ik naar de Fundatie was, een sushirestaurant.
Niet erg uitnodigend met neon boven de kerkdeur.
Recent las ik een artikel over de wettelijke verplichting die destijds werd ingevoerd om te stoppen met het begraven in kerken, liever direct buiten, maar beter nog op grote afstand van de kerk. De kerken zouden veelal naar lijkenlucht geroken hebben en soms ziekten veroorzaken.
Lijkenlucht was misschien bij de katholieken nog wel met wierook te onderdrukken, maar dat ging uiteraard niet op bij de protestanten.
P. Walhout, dec. 2017

Bronnen:
Nieuwsblad van het Noorden, De Telegraaf, Trouw, De Vallei, Elburgse Courant, eigen archief.